
HieuBio
Sự dối trá, giả tạo đã len lỏi trong khoa học bằng các công trình sao chép… Với những tồn tại này, khoa học không thể mong lĩnh vực khoa học-công nghệ có những công trình sáng giá.
Đây là những ý kiến
tâm huyết của không ít nhà khoa học đầu ngành
tại buổi đóng
góp ý kiến cho Luật Khoa học và công nghệ (KH-CN) sửa đổi do Liên hiệp
các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức vào
hôm 5.7 tại Hà Nội. Dự kiến Luật sẽ
trình Quốc hội vào năm 2013.
Trả lại sự nghiêm túc cho khoa học Trình bày về sự cần thiết phải sửa đổi luật,
ông Đỗ Hoàng Giang, Vụ
Phápchế, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) cho rằng, Luật KH-CN đã được
ban hành
cách đây 12 năm và đến nay, đã bộc lộ một số bất cập về nội dung cũng như
hình thức văn bản. Có nhiều quy định không
còn phù hợp với thực tiễn và hệ thống
pháp luật hiện hành; nhiều điều khoản
còn chung chung, hiệu lực thi hành thấp… Dự thảo Luật sửa đổi gồm có 80 điều, chia thành 8 chương (bỏ 14/59 điều, sửa đổi 39/59 điều của luật hiện hành, bổ sung 35 điều mới).
Luật sửa đổi đã thể hiện
rõ ước vọng
tháo gỡ những vướng mắc, tắc nghẽn trong cơ chế tài
chính, quản lý khoa học… Tuy nhiên, có rất nhiều điểm
cácnhà khoa học mong muốn được thể hiện
rõ và chặt chẽ hơn.
Nếu không có động lực, sẽ khó để khoa học phát triển
Giáo sư-Viện sĩ (GS.
VS) Trần
Đình Long, Chủ tịch Hội giống cây trồng Việt Nam
nêu, vấn đề tài
chính và tín
dụng cho KH-CN (điều 54-59) hiện nay vẫn là
khúc mắc nhất, nhưng trong dự thảo
còn khá chung chung. Khoản 5 của điều 54 ghi
rõ các nhiệm vụ KH-CN sử dụng ngân
sách nhà nước được thực hiện theo cơ chế
khoán chi và được cấp kinh
phí chủ yếu thông qua
các quỹ trong lĩnh vực KHCN. Thế nhưng
khoán như thế nào mới là điều
cần bàn thìlại chưa được thể hiện. “Cần phải
có quy định cụ thể
các đề tài dự án phải được kiểm
toán độc lập,
công khai, minh bạch để không làm khó cho
các chủ nhiệm”.
Báo Đất Việt phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông khoa học-Công nghệ, Bộ KH&CN tổ chức buổi Giao lưu trực tuyến với chủ đề “Đổi mới quản lý KH&CN, phương thức đầu tư, cơ chế tài chính và phát triển nguồn nhân lực KH&CN” vào hồi 9 - 11h ngày 10/7/2012 tại Trụ sở Báo Đất Việt (108 Trường Chinh, Đống Đa, Hà Nội). |
Một thực tế cũng được VS Long nêu, yêu cầu xuất
hóa đơn tài
chính, khi nhà khoa học nghiên cứu về giống, thấy giống của người nông
dân tốt, muốn mua, song làm sao nông
dân có
hóa đơn
đỏ để xuất. Khi đó, chủ nhiệm đề tài lại lo đi “chạy”
hóa đơn. Đây là một
cáchlàm gian dối nhưng vẫn buộc phải thực hiện và đôi khi mất tới 75% quỹ thời gian thực hiện đề tài.
TS Nguyễn Ngọc
Kính, Hội Giống cây trồng Việt Nam cũng nêu hàng loạt bức
xúc.
Ôngcho rằng Luật KH-CN sửa đổi phải làm chặt chẽ hơn nữa để trả lại sự nghiêm
túc cho khoa học. Thực tế hiện nay
có quá nhiều chương
trình, đề tài, dự án chồng
chéo nhưng rồi vẫn nghiệm thu và cho qua. TS
Kính nêu ví dụ, Bộ KH-CN có rất nhiều chương
trình KH-CN trọng điểm cấp nhà nước (mang mã số KC) như KC04 - Nghiên cứu,
phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học, Bộ Nông nghiệp và
phát triển nông
thôn lại có Chương
trình phát triển sinh học trong nông nghiệp kinh
phí lên tới hàng trăm tỉ. Với
các Chương
trình KC, Bộ KH-CN
có thể thành lập hội đồng liên ngành để nghiệm thu, nhưng với những chương
trình lớn hàng trăm tỉ của
các bộ
khác ai sẽ là người đứng ra thẩm định (?!).
GS.
TSKH Nguyễn Đức Ngữ, Trung
tâm KH-CN
Khí tượng Thủy văn và Môi trường cũng
nêu một sự “lộn xộn” đang tồn tại. Bản
thân GS Ngữ từng chứng kiến một
vị không biết gì về
khí hậu nhưng lại chủ nhiệm 2 đề tài. Đến mức, ngay cả việc
tính tổng lượng mưa cũng không biết
tính thế nào. Thế nhưng, họ lại được quyền đứng tên 2 đề tài vì là
lãnh đạo Viện và điều đó đang được Luật KH-CN cho
phép. “Điều này cần phải được điều chỉnh trong Luật sửa đổi để những việc “chướng tai gai mắt” không
còn tồn tại nữa”, GS Ngữ nói.
Phải tạo được động lực
Hành lang
pháp lý không
rõ ràng sẽ tạo những kẽ hở dễ “
lách”, để rồi những người làm thật ngày càng nản. GS Ngữ như nói từ
tâm can
mình, rằng nếu không sửa đổi, khoa học thực sự sẽ
còn đi xuống nữa. “Nếu chỉ nói vài câu chung chung KH-CN là động lực, quốc
sách hàng đầu mà không có động lực và giải
pháp thực sự
thì kể cả đầu tư tài
chính nhiều hơn nữa
thì vẫn sẽ là yếu
kém và thiếu hiệu quả”, GS Ngữ bức
xúc.
GS.
TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Đại biểu Quốc hội cũng nêu, đầu tư cho KH-CN chưa tương xứng với vị
trí quốc
sách hàng đầu. Ngân
sách nhà nước chỉ dành cho KH-CN được 2% nhưng không không phải
tỉnh nào cũng
chi đủ. Trong khi đó, đầu tư từ
các nguồn lực xã hội cho KH-CN gần như không
đáng kể.
Các doanh nghiệp
thì tìm cách mua công nghệ thiết bị lạc hậu đã qua sử dụng ở nước ngoài để kiếm lời nhờ chênh lệch giá… Những vướng mắc đã phần nào thể hiện được trong dự thảo luật nhưng nhìn
chung vẫn chưa
nêuđược những giải
pháp cụ thể.
GS-VS Long cho rằng, Luật sửa đổi cần phải quy
rõ trách nhiệm để từ cơ quan quản lý đến chủ nhiệm đề tài
có trách nhiệm hơn với kết quả nghiên cứu,
tránh tình trạng
rút tiền xong, kết quả bỏ ngăn
kéo.
Bích Ngọc
Không có nhận xét nào: